ความรักเป็นสิ่งสวยงามและเป็นเรื่องของความรู้สึก หลายครั้งที่เราไม่อาจจะเข้าไปกะเกณฑ์ได้ว่าจะต้องเกิดขึ้นกับใคร ในสถานภาพไหน หรือเพศใด แต่สิทธิ์ที่พึงได้ก็คือทุกคนควรจะต้องมีสิทธิในการเลือกคู่ครองได้อย่างเท่าเทียม เปิดรับต่อความหลากหลายทางเพศ การติดเกราะเพื่อเสริมสร้างความเข้มแข็งของครอบครัวที่มีความหลากหลายทางเพศและสอดคล้องกับสภาพสังคมในปัจจุบันนั้นจึงมีความสำคัญอย่างมาก ซึ่งในขณะนี้หลายคนกำลังตื่นตัวกับเรื่องร่าง พ.ร.บ คู่ชีวิต ซึ่งถือเป็นก้าวย่างสำคัญของสังคมไทยในการส่งเสริมความเสมอภาคเท่าเทียมของคนทุกเพศ และในวันนี้ Weddinglist จะพามาแกะสาระสำคัญพ.ร.บ.คู่ชีวิตกันค่ะ
◊ สาระสำคัญร่างพ.ร.บ. คู่ชีวิต ◊
“คู่ชีวิต” หมายความว่า บุคคลสองคนซึ่งเป็นเพศเดียวกันโดยกำเนิด และได้จดทะเบียนคู่ชีวิตตาม พ.ร.บ. นี้
- กำหนดให้ศาลที่มีอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีเยาวชนและครอบครัว มีอำนาจ พิจารณาพิพากษาคดีตาม พ.ร.บ. นี้
- กำหนดให้การจดทะเบียนคู่ชีวิตจะทำได้ต่อเมื่อบุคคลทั้งสองฝ่ายยินยอม มีอายุ 17 ปีบริบูรณ์ และทั้งสองฝ่ายมีสัญชาติไทย หรือฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีสัญชาติไทย
- กำหนดให้ในกรณีที่ผู้เยาว์จะจดทะเบียนคู่ชีวิต ต้องได้รับความยินยอมของบิดา มารดา ผู้รับบุตรบุญธรรม ผู้ปกครอง หรือศาล รวมทั้งกำหนดให้ผู้เยาว์ย่อมบรรลุ นิติภาวะเมื่อจดทะเบียนคู่ชีวิต
- กำหนดให้คู่ชีวิตมีอำนาจจัดการแทนผู้เสียหายเช่นเดียวกับสามีหรือภริยา (มาตรา 3 และ 5 (2) และมีอำนาจดำเนินคดีต่างผู้ตายต่อไปเช่นเดียวกับสามีหรือภริยา (มาตรา 29 วรรค 1) ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา
- กำหนดบทบัญญัติเกี่ยวกับทรัพย์สินระหว่างคู่ชีวิต โดยแบ่งเป็นสินส่วนตัว และทรัพย์สินร่วมกัน
- คู่ชีวิตสามารถรับบุตรบุญธรรมได้ รวมทั้งคู่ชีวิตฝ่ายหนึ่งจะจดทะเบียน รับผู้เยาว์ซึ่งเป็นบุตรบุญธรรมของคู่ชีวิตอีกฝ่ายหนึ่งมาเป็นบุตรบุญธรรมของตน ด้วยก็ได้
- เมื่อคู่ชีวิตฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งตาย ให้คู่ชีวิตอีกฝ่ายหนึ่งมีสิทธิและหน้าที่ เช่นเดียวกับคู่สมรสตามบทบัญญัติใน ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ว่าด้วยมรดก
- กำหนดให้นำบทบัญญัติในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ว่าด้วยคู่สมรส (มาตรา1606 1652 1563) ครอบครัว และบุตรบุญธรรม มาใช้บังคับแก่คู่ชีวิตด้วยโดยอนุโลม
♦ สิทธิ หน้าที่ ศักดิ์ศรีที่จะได้รับ ♦
สิทธิในการหมั้นและการรับหมั้น
หน้าที่ในการเลี้ยงดูกันและกัน
สิทธิในการเรียกร้องค่าอุปการะ
สิทธิในการดำเนินคดีแทนคู่อีกฝ่ายตามประมวลกฎหมายวิธีฯ อาญา
สิทธิในการจัดการทรัพย์สินร่วมกัน
สิทธิให้การให้/รับมรดก
สิทธิในการเลิกการเป็นคู่ (หย่า) โดยความยินยอม หรือโดยคำพิพากษาศาล
สิทธิในการฟ้องเลิกการเป็นคู่ (หย่า) โดยเหตุแห่งความผิดของอีกฝ่าย
สิทธิในการรับบุตรบุญธรรมร่วมกัน
สิทธิในการดำเนินการตั้งครรภ์แทนโดยอาศับเทคโนโลยี
สิทธิในศักดิ์ศรีการเป็นคู่สมรสตาม ป.พ.พ.
หน้าที่เป็นผู้อนุบาล/ผู้พิทักษ์ ถ้าอีกฝ่ายเป็นคนไร้ หรือเสมือนไร้ความสามารถ
สิทธิยินยอมรักษาพยาบาลอีกฝ่าย
สิทธิจัดการศพอีกฝ่ายที่เสียชีวิต
สิทธิรับสวัสดิการร่วมจากรัฐในฐานะคู่สมรส
สิทธิในกองทุนประกันสังคมในฐานะคู่สมรส
สิทธิในการใช้ชื่อสกุลร่วมกับอีกฝ่าย
สิทธิของคู่ต่างชาติอีกฝ่ายในการขอเปลี่ยนเป็นสัญชาติไทย
สิทธิในการขอวีซ่าในฐานะคู่สมรส
การเสนอแก้ไขประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
แม้ปัจจุบันจะมีหลายเสียงออกมาวิพากษ์วิจารณ์ในสิทธิ์ความเท่าเทียมที่ได้รับยังคลุมเครือ และยังต้องลุ้นกันต่อไปว่าร่างพ.ร.บ.นี้จะผ่านหรือไม่ หรือจะมีการแก้ไขให้ชัดเจนอย่างไรต่อไป แต่นี่ก็ถือว่านับเป็นอีกหนึ่งก้าวสำคัญของประเทศไทย ที่เปิดโอกาสให้กับความหลากหลายทางเพศ และส่งเสริมให้ประชาชนมีสิทธิเสรีภาพในการเลือกคู่ครองได้อย่างเท่าเทียม ไร้ข้อจำกัดได้มากยิ่งขึ้น