ทำไมแต่งงานแบบไทยภาคกลางต้องมีพิธีหลายขั้นตอน แล้วรดน้ำสังข์คืออะไร มีที่มาจากไหนมาหาคำตอบกันค่ะ
พิธีรดน้ำสังข์ถือเป็นพิธีศักดิ์สิทธิ์ในงานแต่งงานเนื่องจากว่า ความหมายอันเป็นนิมิตรมงคลสำหรับการเริ่มต้นชีวิตคู่ รวมถึงสังข์ยังเป็นอาวุธหนึ่ง ๑ ใน ๔ ของพระนารายณ์ทรงถือสังข์ หมายถึงได้รับชัยชนะตลอดกาล
ความหมายของพิธีรดน้ำสังข์
ขั้นตอนการรดน้ำสังข์ เป็นการอวยพรคู่บ่าวสาว โดยเริ่มจากญาติผู้ใหญ่และแขกผู้ใหญ่ที่มาร่วมงาน ซึ่งจะนำน้ำที่บรรจุอยู่ในสังข์ รดไปยังมือของคู่บ่าวสาว พร้อมกับอวยพรให้คู่บ่าวสาวมีแต่ความสุข สงบร่มเย็น ครองรักกันอย่างยาวนาน ถือไม้เท้ายอดทองกระบองยอดเพชร นอกจากนี้สังข์และน้ำที่ใช้ในการรดมือเจ้าบ่าวเจ้าสาวนั้นยังแฝงไปด้วยความความเชื่อที่เป็นมงคลดังนี้
- สังข์ เป็นธรรมเนียมประเพณีของศาสนาพราหมณ์ ที่จะช่วยเสริมความเป็นมงคลให้กับชีวิตคู่ ทั้งนี้ มีตำนานได้กล่าวถึงความเชื่อนี้ว่า การที่เรานำหอยสังข์มาใช้ในพิธีรดน้ำสังข์ก็เพราะว่า สังข์ คือหนึ่งในสิ่งศักดิ์สิทธิ์ 14 อย่าง อันเกิดจากการกวนเกษียรสมุทรของเหล่าเทวดาและอสูร จึงถือเป็นของสิริมงคลสำหรับคู่บ่าวสาว
- น้ำ เป็นสัญลักษณ์ของความมั่นคง ร่มเย็น เป็นปึกแผ่น จึงเป็นดั่งคำอวยพรให้คู่บ่าวสาวได้ครองรัก ครองเรือนกันอย่างยาวนานและมีความใจเย็นเฉกเช่นความเย็นของสายน้ำ ซึ่งน้ำที่ใช้ในการรดน้ำสังข์นั้น เป็นพระพุทธมนต์ ด้วยเหตุที่คนไทยเป็นพุทธศาสนิกชน ดังนั้น น้ำที่เกิดจากการเจริญพระพุทธมนต์จึงถือเป็นสิ่งมงคลยิ่ง และได้นำน้ำพระพุทธมนต์มาบรรจุในหอยสังข์ การรดน้ำสังข์จึงเสมือนเป็นการอวยพรให้คู่บ่าวสาวมีแต่ความเจริญรุ่งเรืองในชีวิตคู่
พิธีรดน้ำสังข์ เป็นพิธีที่มีความสำคัญในขั้นตอนการแต่งงาน เพราะถือว่าเป็นพิธีที่ให้ญาติและแขกผู้ใหญ่ได้ทำการอวยพรแก่คู่บ่าวสาวเกี่ยวกับการครองเรือน รวมถึงให้ข้อคิดเตือนใจ เพื่อให้คู่บ่าวสาวได้นำไปใช้ในชีวิตคู่ให้ราบรื่นและมีความสุขในอนาคต
อุปกรณ์ที่ต้องใช้ในการรดน้ำสังข์
- แป้งเจิม ใช้เพื่อเจิมหน้าผากของเจ้าบ่าวเจ้าสาว
- ชุดตั่งรดน้ำสังข์ มีเก้าอี้นั่ง 2 ตัว, โต๊ะวางพานรับน้ำสังข์ 2 ตัว, โต๊ะวางมือ 2 ตัวและโต๊ะวางอุปกรณ์ 1 ตัว
- หมอนรองมือ ใช้เพื่อรองมือและแขน
- พวงมาลัยบ่าวสาว ใช้เพื่อคล้องคอเจ้าบ่าวเจ้าสาว ส่วนใหญ่จะใช้เป็น มาลัยสองชาย
- มงคลแฝด ใช้เพื่อสวมศีรษะให้กับคู่บ่าวสาว
- พานพุ่มดอกไม้สำหรับรับน้ำสังข์ ใช้รองรับน้ำสังข์ที่รดลงบนมือของเจ้าบ่าวเจ้าสาว
- ของชำร่วย ใช้เพื่อมอบให้กับญาติผู้ใหญ่หรือแขกที่มาร่วมแสดงความยินดี
- พานวางหอยสังข์และพานสำหรับรับน้ำสังข์
ขั้นตอนการทำพิธี
ขั้นตอนการทำพิธีรดน้ำสังข์ เป็นขั้นตอนที่ไม่ยุ่งยาก เพียงเตรียมของที่จำเป็นต้องใช้ให้พร้อมก็สามารถดำเนินการตามขั้นตอนต่างๆ ได้อย่างง่ายดายและรวดเร็ว โดยมีลำดับขั้นตอนการรดน้ำสังข์คู่บ่าวสาวดังนี้
- เจ้าบ่าวเจ้าสาวจุดธูปเทียนเพื่อบูชาพระรัตนตรัย จากนั้นมานั่งประจำที่ตั่งเพื่อทำพิธี โดยการนั่งให้เจ้าสาวนั่งทางด้านซ้ายของเจ้าบ่าวและหันหน้าไปทางทิศตะวันออกหรือทิศเหนือ
- ทำการเจิมหน้าผาก โดยให้ประธานในพิธีหรือพ่อแม่ของบ่าวสาวเป็นผู้เจิม เจิมเป็นจุดสามเหลี่ยมสามจุด จากนั้นคล้องมาลับและสวมมงคลแฝดให้กับคู่บ่าวสาว
- ประธานในพิธี พ่อแม่ ญาติผู้ใหญ่และแขกที่มาร่วมงานจะทยอยเข้ามารดน้ำสังข์พร้อมกล่าวคำอวยพรให้กับคู่บ่าวสาว โดยจะมีญาติหรือเพื่อนเจ้าสาวตักน้ำเติมในสังข์และส่งให้
เมื่อทำการรดน้ำสังข์และอวยพรเสร็จเรียบร้อยแล้ว จะมีการเชิญแขกผู้ใหญ่ที่นับถือมาถอดมงคลแฝดออกจากศีรษะของบ่าวสาวและวางลงบนพานที่เตรียมไว้ จากนั้นจะจับมือของบ่าวสาวให้ลุกขึ้นยืนพร้อมกัน เป็นอันเสร็จสิ้นพิธีการ
ความเชื่อ
ตามความเชื่อของการทำพิธีรดน้ำสังข์ถือเป็นพิธีการอวยพรที่จะทำให้คู่บ่าวสาวได้ครองคู่กันอย่างยาวนานและมีชีวิตครอบครัวที่มีความสุขราบรื่น นอกจากนี้ยังมีความเชื่ออีกอย่างว่า ในขั้นตอนสุดท้ายของการทำพิธี ที่เจ้าบ่าวเจ้าสาวต้องยืนขึ้นพร้อมกัน หากฝ่ายใดลุกขึ้นก่อน ฝ่ายนั้นจะเป็นผู้ที่อยู่เหนือคู่ครองของตน
เครดิตภาพ Anuchart Photography
